‘Eigenlijk wist ik het wel’ is de tekst van de poster die op de deur van mijn Amsterdamse praktijk hangt. Toen ik ‘m in een alternatief winkeltje vlakbij zag wist ik meteen: ‘Die moet ik hebben voor op de deur.’
Als seksuoloog ben ik me de laatste tien jaar steeds meer gaan toeleggen op het behandelen van paren. Mijn motto is dan ook: ‘Heb je een vaste partner? Kom dan samen!’ En daarbij ben ik er ook van overtuigd: ongeacht je klacht of probleem. Dus mannen die zich aanmelden met erectieproblemen of vroegtijdige zaadlozing, maar ook vrouwen met pijn bij het vrijen of moeilijkheden om klaar te komen. Sowieso altijd bij een verschil in verlangen of wanneer één van beide partners óók geen zin in seks had in hun vorige relatie (‘Ja, dan kan het niet aan haar liggen’, schrijven ze er dan bij in hun mail).
Ondanks het feit dat ik als therapeut niet op zoek ben naar de schuldvraag (ik ben geen advocaat of rechter), ga ik met mijn cliënten wel op zoek naar wat je ‘moet’ gaan doen of laten om het probleem op te lossen. En dát is vaak een naar binnen gekeerde ‘zoektocht’.
Voorbeeld: in mijn carrière heb ik tot nu toe veel mannen gezien met vroegtijdige zaadlozing als aanmeldingsprobleem. Een heel vervelende klacht voor zowel de man als de vrouw (meestal zie ik dit bij heteroseksuele koppels), want als de gemeenschap maar een seconde of 5 kan duren, of wanneer sommige mannen al direct bij de penetratie klaarkomen, is dat meestal geen pretje. Er zijn aanwijzingen voor dat sommige mannen fysiologische aanleg hebben voor dit probleem. Maar als ik dan, na zorgvuldig uitvragen, hoor dat de vrouw eigenlijk alleen maar penetratieseks wil (en dan meestal ook nog graag lang en stevig), kunt u zich wellicht beter voorstellen waarom een individuele aanpak hier niet veel gaat brengen.
Veelal geldt voor de vrouw in kwestie dan ook ‘Eigenlijk wist ik het wel’: ik weet wel dat het niet helemaal fair is om dit van mijn man te eisen. Eigenlijk weet ik wel dat andere vormen van seks (gebeft worden, mijn man pijpen) mij veel angst bezorgen en ik daar een enorme drempel voor heb, terwijl ik eigenlijk ook wel weet dat hij daar juist naar verlangt, én ik ook wel weet dat hij daar niet voor durft te staan, én daarbij weet dat ik hem daar eenvoudig kan aftroeven.
‘Ik weet niet hoe, want ik ga je niet dwingen, maar ik wil wel orale seks! Hoe gaan we dit oplossen schat?’
Maar de vrouw in kwestie hiermee confronteren en haar op weg te helpen dit patroon te veranderen is zeker nog niet het einde van de therapie. Van David Schnarch, wat mij betreft dé autoriteit op het gebied van seksuele relatietherapie, heb ik geleerd dat partners in een langdurige, vaste relatie altijd aan elkaar gewaagd zijn én evenveel werk te verzetten hebben. Ik voeg daar aan toe dat de man in dit (overigens fictieve voorbeeld, dit gaat niet over een échte casus!) ook een ‘Eigenlijk wist ik het wel’-ervaring zal hebben. Hier is de mogelijkheid groot dat hij eigenlijk zeer goed weet dat het nodig is om op te staan tegen zijn vrouw, te volharden in dat hij ook die andere seks wil, juist omdat hij het seksleven wil verbeteren en niet steeds de teleurstelling van de snelle zaadlozing wil herhalen. Hij weet waarschijnlijk dat hij conflictvermijdend is, liever ondergronds gaat en maar veel porno gaat kijken of uren gaat wielrennen om even zijn zinnen te verzetten. Hij werkt liever 70 uur in de week dan een uurtje met zijn vrouw/vriendin aan tafel te zitten en te zeggen. ‘Ik weet niet hoe, want ik ga je niet dwingen, maar ik wil wel orale seks! Hoe gaan we dit oplossen schat?’
Met deze dubbele ‘Eigenlijk wist ik het wel’-verhalen worden beide partners uitgedaagd: of je houdt het zo, of je gaat het gevecht met jezelf aan. Het appeltje dat zij met zichzelf te schillen heeft: haar angst voor seksualiteit en intimiteit onder ogen zien en het de mond snoeren van haar partner. Hij kan aan de slag gaan met zijn vermijdende gedrag, het niet opkomen voor zijn wensen en zijn strategie: ‘Ik zeg maar zo, ik zeg maar niks.’ Eigenlijk wisten ze het beiden wel!
Drs. Ceryl Janssen is Seksuoloog NVVS en psycholoog NIP. Hij houdt zijn praktijk PS, Praktijk Seksuologie, in Amsterdam en Berlijn.
