Psychische klachten worden steeds openlijker besproken. De gevolgen van een psychische stoornis op je seksleven, relatie en seksdrive worden daarentegen nog niet zo openlijk besproken. Deze keer is de burn-out aan de beurt. Hoewel het ook gezien wordt als een mode beeld, zien we dagelijks overbelastingsklachten in de praktijk.
Wat is een burn-out en hoe vaak komt het voor?
Men spreekt van een burn-out, of overbelasting, als er sprake is van een chronisch verhoogd stressniveau. Er is een constant gevoel van stress en dingen ‘moeten’. Je ervaart dat je geen controle meer hebt over de situatie. Een burn-out gaat gepaard met veel klachten. Deze uiten zich in een aanhoudende lichamelijke en/of psychische vermoeidheid. Hierbij slaapt de een nauwelijks (moeite met in- en/of doorslapen) en de ander slaapt juist heel veel. Een weekje bijslapen helpt onvoldoende en je blijft je uitgeput voelen. Daarnaast kan er sprake zijn van lichamelijke stress signalen zoals een onrustig, opgejaagd gevoel; hoofd-, nek- en/of schouderpijn; en concentratie klachten en vergeetachtigheid. Ook kan er sprake zijn van klachten zoals hartkloppingen, duizeligheid en maag of darmklachten. Je bent prikkelbaar en kan weinig hebben van de omgeving – zo kan de radio in een wachtruimte al te veel zijn.
Een burn-out is een veelvoorkomend ziektebeeld. Volgens het CBS heeft in 2014 14% van de werknemers een burn-out gehad. Dit komt neer op een op de zeven werkende mensen. De afgelopen jaren is dit aantal mogelijk zelfs toegenomen. Ondanks dat een burn-out zo vaak voorkomt is er tot nu toe weinig aandacht besteed aan de gevolgen van een burn-out op de partner-relatie en seksualiteit.
Hoe zit dat dan met een burn-out en seks?
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen zijn er veel lichamelijke en psychische klachten die gepaard gaan met een burn-out. Als je niet lekker in je vel zit dan is het ook moeilijker om jezelf te ‘geven’ aan je partner. Door het verhoogde stress gehalte in je lijf kan je moeilijk ontspannen, in je hoofd ben je bezig met wat je allemaal nog moet doen die dag, en de dag erna, en die daarna… je voelt je letterlijk uitgeput. En dan neemt je partner initiatief om samen wat te doen of om seks te hebben. Maar je hebt er geen zin in, je hoofd staat er niet naar en je voelt je niet goed in je lijf. Doordat je je zo voelt kan je ook minder hebben van je partner (en kinderen, vrienden of anderen in de omgeving) en je reageert kortaf en snauwerig. Je probeert alles onder controle te houden en alles te blijven doen. Maar seks hebben met je partner is net iets te veel gevraagd, daar heb je toch geen tijd voor… Seks en je relatie worden dan ook dingen wat aan het “nog te doen” lijstje toegevoegd kunnen worden.
Een burn-out zorgt er ook voor dat het voelt alsof niks je meer lukt; een constant gevoel van falen. Ook overheerst er een angst dat alles verkeerd gaat en dat je er geen controle over hebt. Zo ook over je relatie. Je wil graag dat dat óók goed gaat. Maar de tijd om samen wat te doen of om intiem te zijn lukt lastig met alles wat er in je hoofd om gaat.
Hormonen, seks en burn-out.
Op hormonaal niveau gebeurt er ook van alles met je lijf. Het stress hormoon cortisol zorgt ervoor dat je kan vechten of vluchten in situaties waarin actie vereist is. Maar ook bij seks is cortisol handig om de spanning wat op te bouwen in je lijf gedurende het flirten en voorspel. Bij een burn-out is er sprake van een constant verhoogd niveau van cortisol. Als gevolg hiervan ervaar je dat aanhoudende onrustige gevoel. Een ander gevolg is dat je hormoonhuishouding ook van slag raakt. Zo is een van de gevolgen van een constant verhoogd cortisol niveau dat je minder gevoel bent voor de gelukshormonen dopamine en serotonine. Dit zorgt er voor dat je minder gevoelig bent voor beloningen zoals een orgasme of een knuffel van je partner.
Wat nu?
Uit het bovenstaande blijkt dat het ervaren van een burn-out niet alleen van invloed is op je werk, maar ook thuis en op de relatie met je partner. Het is belangrijk om te onthouden dat je met een burn-out geholpen kan worden; je staat er niet alleen voor en hoeft niet alle ballen in je eentje hoog te houden. Zoals geschreven wordt in alle eerdere blogs over psychische stoornissen en seksualiteit – praat er met iemand over. Dit kan een professional zijn maar ook mensen uit je omgeving. Betrek ook je partner erbij. Hoe beter je communiceert met elkaar des te meer begrip er is voor elkaar. En dat begrip zorgt voor ruimte in de relatie en dat je meer van elkaar kan hebben. De ruimte die er dan is kan er ook voor zorgen dat je minder last hebt van de klachten.
