Herman van Gestel voelt zich verantwoordelijk ‘Ik geef de macht terug aan vrouwen’

Hij speelt met geslachtswisselingen, hult mannen in vrouwenkleding en andersom. Maar fotograaf Herman van Gestel onderstreept dat hij uitsluitend fotografeert voor vrouwen. In plaats van zijn modellen in een onderdanige rol te stoppen, laat hij ze teasen. ‘Als je uitdaagt, bepaal jij de grens!’

Herman Van Gestel is opgeleid als vliegtuigbouwkundige, maar wil zijn leven niet slijten achter een tekentafel of beeldscherm. Daarom kiest hij voor een vervolgopleiding fotografie aan de kunstacademie. Zijn analytische vermogens en technische inzicht zet hij echter volop in bij zijn nieuwe vak: hij wil zijn afbeeldingen beheersen tot in de kleinste details. 

‘Het indrukken van de knop is het saaiste moment in mijn zoektocht,’ stelt hij. ‘Dan reproduceer ik slechts het beeld dat zich langzaam maar zeker in mijn hoofd heeft gevormd op basis van muziek, boeken, kunst, sfeercollages en ideeën over de kleding en make-up
van de modellen.

Beheersing 

De spanning van documentairefotografie mixt hij graag met kunstfotografie. ‘Die kruisbestuiving houdt het spannend. Bij documentairefotografie krijg je geen tweede kans: je moet dingen van tevoren zien aankomen. Bij kunst- en modefotografie heb je beheersing over licht en aankleding en kun je de beelden nauwgezet stileren. De situatie tijdens het afdrukken heeft zich dan al maandenlang afgespeeld voor mijn geestesoog.’

Het indrukken van de knop is het saaiste moment. Dan reproduceer ik slechts het beeld dat zich in mijn hoofd heeft gevormd

Herman van Gestel

Intense Beleving

Om zijn vak nóg spannender te maken, fotografeert Van Gestel graag met een technische camera op Polaroidfilm of palladiumplaten. ‘Dat maakt het indrukken van de knop tot een intense beleving – alleen al omdat elke klik circa 250 euro kost. Aan het einde van een dag fotograferen ben ik dan helemaal kapot. Alle voorbereidingen, niet alleen die van mezelf maar van het hele team, moeten dan samenvallen op éénduizendste seconde: het klikmoment.’

Andere manier

Van Gestel fotografeert uitsluitend voor vrouwen, stelt hij nadrukkelijk.  ‘Vrouwen kijken op een totaal andere manier dan mannen. Ze zijn gevoeliger voor kleurenpaletten en zien een totaalbeeld. Mannen focussen op bepaalde punten; hun kijk is beperkt. Vrouwen moeten mijn foto’s mooi vinden, ik voel me verantwoordelijk voor het beeld dat ik van hen neerzet.’

Hoe zie jij je vrouwelijke modellen dan?

‘Ik kan vrouwen zien als een mooi lichaam, als persoon en als krachtbron – want uiteindelijk is onze geschiedenis danig beïnvloedt door vrouwen, ook al leken die soms achter machtige mannen te staan. Daarnaast speel ik graag met de tegenstelling maagd-madonna.’ Hij vertelt over boeken die hij las op advies van feministische vriendinnen, over discussies die hij met hen voerde over het beeld van de vrouw in kunst en media en zijn visie op naakt. Als het aankomt op sensualiteit laat hij zich leiden door wat vrouwen interessant vinden. ‘Omdat zij een duizendmaal rijker gevoelsleven hebben dan de meeste mannen.’

Je fotografeert ook lingerie voor Sapph. De foto’s van modellen in uiterst verleidelijke standjes zullen mannen toch ook wel aanspreken?

‘Hoe mannen naar mijn foto’s kijken interesseert me niet. Voordat ik die campagnefoto’s maakte, waren de Sapph-modellen min of meer slachtoffer – en zo voelden ze zich ook. Model Dorien Roos had mij gevraagd om de nieuwe campagne te fotograferen omdat ze ontevreden was over de beeldkwaliteit die het merk uitstraalde.  Ik wilde een vrouwbeeld neerzetten waar ik achter kan staan. Ik heb de macht teruggegeven aan de vrouwen. In plaats van ze in een onderdanige rol te stoppen, laat ik ze teasen. Als je uitdaagt, heb jij als vrouw de macht in handen. Dan bepaal jij wat er gebeurt en stel jij de grenzen.’

In je vrije werk laat je je graag inspireren door vrouwelijke kunstenaars. Wie is nu je muze?

Mijn nieuwe project is gebaseerd op de erotische dagboeken van feministisch boegbeeld Anaïs Nin. Toen zij overleed in 1977 liet ze een kwart miljoen dagboekpagina’s en een tiental boeken na waarin ze seksualiteit beschreef als bron van levensdrift. Daar wil ik wat mee doen.’

Vrouwen hebben een duizendmaal rijker gevoelsleven dan mannen

Herman van Gestel

Kruispunten

Dit project is niet alleen zijn zoektocht, maar ook die van het model, vertelt hij. ‘Zij maakt een keuze uit de boeken en haalt er eigen elementen uit. De kruispunten van onze zoektochten vormen straks het uitgangspunt voor de fotoserie.’ De boeken van Anaïs Nin spelen zich af in de jaren dertig. Bij de styling van de serie denkt Van Gestel dan ook aan Victor Victoria, een remake van een film uit die periode, waarin Julie Andrews gekleed is als man. Signalen uit de ether wijzen er volgens Van Gestel op dat het androgyne beeld uit de jaren dertig onmiskenbaar terugkomt. ‘Het scherpe contrast tussen man en vrouw neemt af. De Armani-mannen rukken op. Zestienjarige, gladgeschoren jongens worden in Italië klaargestoomd voor een internationale carrière. Breed zijn de mannelijke modellen die werken voor de grote ontwerpers nooit geweest, maar ook de baard lijkt langzaam maar zeker plaats te maken voor gladgeschoren kaken – die dan wel weer markant mogen zijn.’

Ook in zijn fotoserie Victorian Man (2011) speelt Van Gestel met androgynie. Hij hulde er mannen voor in vrouwenkleding, onder meer in een jas van couturier Christian Lagerwaard. ‘Popmuzikant Bon Jovi schijnt daarna die bewuste jas te hebben gekocht.’ Van Gestel vroeg professionele modellen voor de serie. ‘Hen hoef je niet te helpen om eventuele gene te overwinnen. Zij hebben het zelfvertrouwen om allerlei rollen te kunnen spelen, inclusief een vrouwelijke. Maar zo’n experiment vereist wel een goede casting. Andersom is veel gemakkelijker: voor vrouwen is mannenkleding dragen geen punt.’