Baas in eigen buik? Vergeet het.

De Dolle Mina’s vochten veertig jaar geleden als leeuwen voor het recht op abortus. Dat is ze gelukt. De wet is er, maar volledige morele acceptatie nog steeds niet. Tot op de dag van vandaag wordt er gedemonstreerd voor abortusklinieken in Nederland. Tijd voor een nieuwe start, vindt abortusarts Nina Willemse. ‘Niemand wil voor moordenaar worden uitgemaakt.’

Het is vreemd dat het beeld wat de buitenwereld heeft van abortus, heel anders is dan de realiteit waar veel vrouwen en hun omgeving mee te maken krijgen. Dertig jaar na het legaliseren van abortus in Nederland is het tijd dat het taboe eens wordt aangepakt. Volgens abortusarts Nina Willemse zou iedereen – inclusief zijzelf – willen dat er nooit meer iemand ongewenst zwanger zou worden en dat abortus nooit meer nodig zou zijn. Maar hoever de ontwikkelingen op het gebied van anticonceptie ook zijn,  geen enkele anticonceptie is honderd procent betrouwbaar en ook niet voor iedereen beschikbaar of toepasbaar.

Veel vooroordelen

‘De helft van de vrouwen die naar de abortus kliniek komen, heeft al één of meerdere kinderen’

In Nederland is abortus al meer dan dertig jaar legaal. De wetgeving in Nederland kan gerekend worden tot een van de meest soepele abortuswetgevingen ter wereld. Abortus komt voor in alle leeftijdsgroepen, religies en lagen van de bevolking. Toch zijn er nog veel vooroordelen over abortus. Zo wordt abortus ook in Nederland vaak nog gezien als een gevolg van een nalatigheid of dommigheid. Nina Willemse: ‘Er bestaat een beeld van wachtkamers met jonge, onwetende meiden die na afloop van de abortus spijt zullen krijgen. Wat blijkt is dat de helft van de vrouwen die naar de abortus kliniek komen, al één of meerdere kinderen heeft en dat bijna al deze vrouwen wel degelijk anticonceptie gebruiken. De zwangerschapsafbreking is een weloverwogen beslissing, terwijl de meeste cliënten zichzelf bestempelen als ‘tegen abortus’. De situatie dwingt hen echter op dit moment voor zichzelf (of eerdere kinderen) te kiezen.’

Taboe

Over het algemeen wordt er volgens Willemse weinig gesproken over abortussen. ‘Veel mensen denken niemand in hun omgeving te kennen die een abortus heeft ondergaan.  Terwijl er toch jaarlijks bijna 30.000 Nederlandse vrouwen een abortus ondergaan. Dat betekent dat waarschijnlijk iedereen wel iemand kent die een abortus heeft gehad.’

illustratie door Koen Bakker
illustratie door Koen Bakker

Vanwege grote angst op veroordeling in de omgeving, besluit een groot deel van de vrouwen hun omgeving niets te vertellen over hun abortus. Ook Nina praat niet altijd openlijk over haar werk, juist omdat het zoveel los maakt. Nina: ‘Ik ben trots op mijn werk als abortusarts. Toch vertel ik meestal op feestjes dat ik arts seksuele gezondheid ben. Niet omdat ik me ervoor schaam, maar juist omdat het zo’n spraakmakend onderwerp is. Als mensen weten wat ik doe, zit ik tot diep in de nacht te luisteren naar alle persoonlijke verhalen, omdat het onderwerp zoveel teweeg brengt bij mensen. Hoewel in de media vaak de negatieve kanten van abortus worden belicht, krijg ik namelijk  juist veel positieve reacties of persoonlijke verhalen wanneer ik wel vertel wat ik doe.’

Demonstratie

‘In Nederland ondergaan bijna 30.000 vrouwen per jaar een abortus’

Voor de kliniek waar Nina Willemse werkzaam is, wordt er nog steeds op gezette tijden gedemonstreerd. ‘Het is weer de vaste dag in de maand en er staan een stuk of vijf demonstranten voor de deur. Ze hebben hun ogen dicht, staan hand in hand en hebben een kruis over hun mond geplakt. Ik kijk er niet eens meer echt van op en ik loop de abortuskliniek binnen waar ik werk. Af en toe krijg ik ‘moordenaar’ naar mijn hoofd geroepen, maar dat is een zeldzaamheid waar ik ‘s nachts niet van wakker lig.’ Hoewel er duidelijke afspraken zijn gemaakt met demonstranten over op welke tijden en dagen zij mogen protesteren, blijft dit erg vervelend voor cliënten. Willemse: ‘De vrouwen die hier komen worden aangesproken in een kwetsbare situatie of worden van moord beschuldigd. Soms staan de demonstranten met spandoeken van foetussen voor de deur. De meeste vrouwen die er langs moeten lopen weten niet dat deze foetussen ouder zijn dan 24 weken, de toegestane abortustermijn.  De demonstranten zetten de vrouwen vrijwel nooit op andere gedachten. Wel is gebleken dat er meer negatieve emoties ontstaan bij de verwerking na een behandeling. Daar moet bij worden opgeteld dat veel vrouwen geen steun uit de omgeving krijgen voor het verwerkingsproces.’

Een nieuw begin

Het idee van een abortus is vaak zwaarder dan de abortus zelf. De meeste vrouwen die in de kliniek komen hebben hun besluit al genomen en staan nu aan de drempel van een nieuw begin. Zij komen met een probleem de kliniek binnen en gaan opgelucht de deur uit. Ook geven zij vaak aan zo lief te zijn geholpen en helemaal niet veroordeeld te worden. Nina: ‘Wij proberen de schaamte en het schuldgevoel waar veel vrouwen toch last van hebben een beetje weg te nemen. Laten we met zijn allen kijken of we een middenweg kunnen vinden, waarbij iedereen in ieder geval het recht heeft om een eigen beslissing te maken over haar eigen buik, zonder voor moordenaar te worden uitgemaakt. Ik denk dat het tijd is voor een nieuwe start.’

Drs. Nina Willemse is seksuoloog NVVS en werkt als abortusarts bij CASA klinieken.