Lichen sclerosis, de pijn voor lichaam en geest

Liefdevol samen zijn heeft vele uitingsvormen. Een aai, een knuffel, een tedere blik of bemoedigende woorden, ze helpen allemaal mee om twee mensen dichter bij elkaar te brengen. Die liefde voor elkaar kent nog een manier van manifesteren, namelijk door met elkaar te vrijen. Het verlangen naar elkaar en het samensmelten door seksualiteit hoort bij het optimaal mens zijn. Maar wat als dat niet lukken wil door pijn bij het vrijen? Dan wordt dat verlangen naar elkaar verstoord. In plaats van vreugde ontstaat verdriet en schaamte. Het zelfvertrouwen loopt een deuk op, als bij een man de erectie uitblijft, of niet in stand blijft. Dat kan het gevolg zijn van een aandoening die lichen sclerosis heet. Een ernstige kwaal, die niet alleen lichamelijke gevolgen heeft. Zo is het wegblijven van het gevoel van opwinding iets dat diep ingrijpt op het leven van mannen en vrouwen.

Het is niet helemaal zeker hoe lichen sclerosis ontstaat. Wel is bekend wat het is, namelijk een ontsteking of een hele serie daarvan. Het zou een auto-immuunziekte kunnen zijn, maar de kwaal zou ook veroorzaakt kunnen worden door een bacterie of virus. Rond de schaamdelen van mannen (voorhuid, eikel), en in merendeel vrouwen (in de periode van de overgang) ontstaan er witte plekjes. Soms glimmen die wat, maar in alle gevallen worden ze harder dan de huid erom heen. Vervolgens kunnen ze gaan zweren en ontstaan er wondjes en kloofjes. In het volgende stadium kunnen die wondjes met elkaar vergroeien en de huid verminken. Bij een man wordt daardoor de opening in de voorhuid nauwer, bij vrouwen kan daardoor de opening van de vulva verkleinen, omdat de schaamlippen als het ware dicht groeien. Het spreekt voor zich dat dit het pijnloos vrijen belemmert en dus kiezen patiënten er dan veelal voor om deze vergroeiingen operatief te laten verwijderen. Ook kunnen wondjes bij de anus ontstaan, iets dat de stoelgang pijnlijk maakt.

Het is aan te raden om naar de huisarts te gaan, die vervolgens naar een deskundige specialist door kan verwijzen. Let wel, als de huisarts de ziekte goed diagnosticeert. Het komt namelijk nog wel eens voor dat lichen sclerosis verward wordt met een schimmelziekte. Die houdt echter niet jaren stand, dus wijs de huisarts daar dan even op. Bovendien kunnen dagelijkse ongemakken teveel worden om op een prettige manier de dag door te komen. Fietsen of paardrijden doet te veel pijn, het inbrengen van een tampon doet zeer, plassen ook. Ga je zwemmen dan bijt de chloor van het zwemwater in de wondjes. Maandverband of inlegkruisjes schuren de huid, zo vertelt Esmeralda (26) op de website van Ze.nl. Ook zegt ze het zwaar te vinden haar vriend steeds af te moeten wijzen, omdat seks maar heel eventjes goed gaat, maar steevast eindigt in een teleurstelling, omdat de huid van haar vagina dan inscheurt.

Omdat deze ziekte zich manifesteert in de schaamstreek schamen veel mensen zich ervoor en durven niet ermee naar de huisarts te gaan. Dat taboe is evenwel geheel onterecht. Op den duur wordt de jeuk en het branderige gevoel dat lichen sclerosis meebrengt ondragelijk. Krabben mag namelijk niet, daar hierdoor de klachten alleen maar toenemen. Met een hormoon-zalf kunnen de plekken rond de geslachtsdelen behandeld worden. Zitten die ook op andere lichaamsdelen dan helpt een vette zalf. Het zorgt er tevens voor dat littekenvorming wordt tegengegaan. Omdat de plekken in zeldzame gevallen gevoeliger zijn voor het ontstaan van huidkanker, moeten die regelmatig worden gecontroleerd.

Lichen sclerosis is, zoals gezegd, een fysieke aandoening met ook psychische gevolgen. Eentje die een enorme hindernis op kan werpen in een relatie, en bovendien levenslang opspeelt. Het is daarom niet verwonderlijk dat niet ieder mens daar mentaal tegenop gewassen is. Wie er mee kampt doet er daarom goed aan, bij psychische klachten, een psycholoog te raadplegen die begeleiding geven kan. Bemoeilijkt lichen sclerosis het vrijen, dan is het goed om daarvoor naar een seksuoloog te gaan. Ook die is met de ziekte bekend, kent daarover geen schaamte en richt zich erop de mentale klachten te verminderen. Ook zal die richtlijnen mee kunnen geven voor de relatie en de beleving van seksualiteit, binnen de mogelijkheden die er zijn. In alle gevallen blijkt dat patiënten die trouw zijn in het volgen van therapieën (dagelijks gebruik van zalf, ongeparfumeerde wasmiddelen en shampoos gebruiken, psychische begeleiding serieus nemen) de beste resultaten boeken, in die zin dat lichen sclerosis hun leven zo gering mogelijk bemoeilijkt.

Jan Weeber